به نقل از «تسنیم»

تاملی در مفهوم خویشتن داری

تاریخ انتشار: ۲۵ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۰۱۵۸۴

مفاهیم اخلاقی شامل الفاظ متعدد و کاربردهای متنوع است. از سوی دیگر معنی خلق، سرشت و رفتار پسندیده است. خویشتن­داری از اساسی‌ترین مفاهیم اخلاقی است که در جامعه ما وجود دارد و در فرهنگ دینی مترادف با تقوا است. - اخبار فرهنگی -

خبرگزاری تسنیم - زهرا میرزائی دکترای مطالعات زنان

تقوا در نظام فکری الهی ملاک برتری انسان‌­ها بوده و حلقه اتصال بین بسیاری از ارزش‌های انسانی است تا جایی که بدون تقوا بسیاری از اعمال و مناسک دینی فرد مقبول نخواهد بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

خویشتن داری در قرآن به معنی حلم و همراه با مهم­ترین کلید واژه­ قرآن یعنی ایمان است. ایمان از ریشه­ امن به معنی آرامش و خلاصی از ترس و اندوه است. این رهایی نتیجه­ پذیرش دستور خداوند و آرامش یافتن روان است. در آیه 112 سوره بقره آمده است که کسانی که خود را تسلیم خداوند کنند و نیکوکار باشند، پاداش آنان نزد پروردگارشان است و نه ترسی دارند و نه غمگین می‌­شوند.

خویشتن­داری همچنین به عنوان یک فضیلت اخلاقی در فرهنگ ایرانی به معنی عفاف، زهد، کنترل نفس، حلم، بردباری، تمالک نفس، خودداری از شهوت و پرهیزکاری است؛ که خودداری کرده و خویشتن را از شهوات حفظ و پرهیزکاری می‌کنند (فرهنگ دهخدا و عمید). از سوی دیگر در دانش روانشناسی خویشتن­داری توانایی انتخاب پاداش بزرگ­تر و با تاخیر، در مقابل پاداش کوچک­تر و بدون تاخیر است.

در کنار خویشتن­داری آرامش روان مطرح است که حالت خاصی همراه با آسودگی خاطر، ثبات و هماهنگی تپش قلب است و این حالت شخص را در برابر رویدادهای خطیر زندگی و حوادث و چالش­‌ها محکم می­‌دارد. به عبارتی دقیق‌­تر در خویشتن­داری فرد سبک زندگی‌­ای انتخاب می­‌کند که شامل انتخاب رفتارهای مبتنی بر انتخاب اعمال با توجه به نتایج بلند مدت و مدبرانه است که جایگزین تکیه بر انگیزه‌­های آنی و هیجانات زودگذر است.

دانشمندان علوم اجتماعی، این تدبیر و به تاخیر انداختن هیجانات و لذات لحظه‌­ای را یک بالندگی مهم می­‌دانند که اساس بینش و توجه به زندگی پس از مرگ است. این سبک رفتاری شامل اعمالی است که افراد می­‌توانند مهار نفس خود را به دست گرفته و یا به امیال درونی خود مسلط شوند. این افراد تمایلات خود را به شکلی تغییر می‌­دهند که هدفی را به خاطر یک هدف بزرگ­تر و مهم­تر کنار زده و بتوانند از مزایای هدف ­بزرگتر استفاده کنند. البته این موضوع بیشتر در انسان­‌های ارزش‌­مدار صدق می­‌کند که از سطح بالاتری از نیازهای خود مثل آرمان، ارزشمندی، اخلاق‌مداری و انتظارات اجتماعی را مدنظر دارند.

خویشتن­داری در میان فلاسفه به معنی سلامت نفس متکی بر کسب فضایل اخلاقی و پرورش انسانیت است. یا همان حاکمیت بر نفس که حاصل حاکمیت عقل بر قوای شهوت و غضب به‌وسیله نظم و هماهنگی درونی آدمی است که وی را با نیروی بازدارنده در برابر تمایلات در زندگی هدایت می‌­کند. انسان خویشتن­دار همواره دارای آرامش و تعادل رفتاری است که از اضطراب و تنش بیرونی متاثر نشده و از رفتار منطقی و ترس و اندوه به دور است. در این دیدگاه روح بر جسم تقدم داشته و زندگی با خویشتن­داری برترین نوع زندگی است.

نقش «تقوای سیاسی» در گفتمان انقلاب اسلامی

در دنیای امروزه مباحث متنوعی درباره دست­یابی به آرامش و انگیزش معنوی از سوی مکاتب و روانشناسان مطرح می‌­شود. البته اکثر این دیدگاه‌­ها زیربنای ماتریالیستی داشته و بیش از آنکه به نیروی درونی فرد تاکید کنند بر دنیای بیرون تمرکز دارند. از سوی دیگر عدم ارائه­‌ یک الگوی رفتاری صحیح و راه حل مناسب برای فطرت انسان معضل اصلی ایشان است. این جریانات و علوم از رفع معضل ناآرامی روحی انسان مدرن ملول مانده و بدین جهت است که افراد به سمت مکاتب الهی دست دراز کرده و اهمیت تقوا یا خویشتن­داری با رویکرد الهی و معنوی امروزه مورد توجه قرار گرفته است چرا که در نهایت به فرد قدرت و آرامش بخشیده و دنیای پس از مرگ ارزشی بی­‌بدیل برای انسان است.

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: شورای عالی انقلاب فرهنگی فرهنگ و هنر خویشتن داری

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۰۱۵۸۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دولت تلخ‌کامی اقشار کم درآمد را به شیرینی تبدیل کند‌

امام جمعه کرمان گفت: توقع مردم از دولت انقلابی رقم خوردن اتفاقات مهم در بخش اقتصادی و عملیاتی کردن اقدامات روشن و نقطه‌زن علیه سوداگران اقتصادی است. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرمان، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن علیدادی سلیمانی ظهر امروز در خطبه‌های نماز جمعه کرمان در مصلی بزرگ امام علی(ع) با دعوت نمازگزاران به رعایت تقوای الهی، اظهار داشت: خداوند در آیات متعدد قرآن انسان را راهنمایی کرده و به این نکته تاکید دارد که زندگی در این دنیا اصل نیست.

وی با بیان اینکه خداوند زندگی این دنیا را محل آزمایش و ابتلا می‌داند، افزود: خداوند مرگ و حیات ما را محل آزمایش قرار داده است تا مشخص شود عمل چه کسی والاتر است.

امام جمعه کرمان با اشاره به اینکه انسان باید بداند که برای چه آفریده شده و هدف از خلقت انسان چه بوده است، بیان کرد: شناخت درست انسان از هدف خلقت کار معلم است و این معلم است که باید ابتدا بفهمد و پس از آن بفهماند که هدف والا از زندگی و خلقت انسان چیست.

وی با اشاره به اینکه مربی باید تمام ظرفیت‌های وجودی و استعداد‌ها فرد تحت تعلیم خود را به خوبی بشناسد تا به نتیجه دلخواه در امر تربیت برسد، بیان کرد: هدف بالاتر درخشش فرد در انسانیت است و محیط تعلیم و تربیت در کنار محیط خانواده نقش مهمی در اعتلای فرد برعهده دارد.

علیدادی سلیمانی با بیان اینکه زندگی بستری برای رسیدن به هدف بالا و والای انسان است، گفت: هر انسانی در زندگی باید تلاش کند تا علم خود را به کمال برساند و و هرکس در یکی از مراحل متوقف شود نمی‌تواند به هدف والا برسد و معلم و استاد باید به فرد را به نحوی تحت تربیت کند تا همه ابعاد زندگی‌اش برای خدا و رضایت خدا باشد.

نماینده ولی فقیه در استان کرمان با اشاره به اهمیت توجه دولت و دولتمردان به عملیات هوشمند و گسترده در بخش سامان دادن به اقتصاد کشور، اظهار داشت: دولت انقلابی و مردمی باید عزم خود را جزم کرده و برای آسیب‌پذیری کشور در بخش اقتصاد چاره‌اندیشی کند.

امام جمعه کرمان با بیان اینکه دولت باید تلخ کامی اقشار کم درآمد را به شیرینی تبدیل کند، افزود: این مهم با حرکت هماهنگ و همگام اتفاق خواهد افتاد و همه باید در داخل کشور اقدامات روشن و نقطه‌زن علیه سوداگران اقتصادی و در خارج علیه دشمنان را عملیاتی کنند.

وی با اشاره به اینکه ایران قوی باید همانطور که در بخش نظامی پیشرفت کرده در بخش اقتصادی هم پیشرفت کند و هم درهمین تراز و جایگاه قرار گیرد، گفت: دولت باید با فعال کردن مراکز اقتصادی کشور و تقسیم کار دقیق و با تشکیل مرکز عملیات هوشمند و اقتصادی در کشور بتوانند رنگ چند ساله تورم و کاهش ارزش پول ملی را به پایان برساند.

علیدادی سلیمانی با بیان اینکه توقع ما از دولت انقلابی و مردمی این است که این اتفاق در بخش اقتصادی رقم بخورد، ادامه داد: دولت، بانک مرکزی، وزارت امورخارجه و اقتصاد و بخش خصوصی باید در کنار هم قرار گیرند تا بتوانند اقدامات روشن و نقطه زن علیه سوداگران اقتصادی و دشمنان خارجی عملیاتی کنند.

امام جمعه کرمان با بیان اینکه در آینده نزدیک شاهد پیروزی حماس خواهیم بود و دنیای پسا اسرائیل جعلی را مشاهده خواهیم کرد، گفت: امروز دنیا، دانشجویان و دانشگاه‌ها بیدار شده‌اند و این بیداری بستر را برای حکومت عدل جهانی فراهم خواهد کرد.

وی با اشاره به اینکه امروز نتیجه نامه مقام معظم رهبری به جوانان اروپا به نتیجه نشسته است و دانشگاه‌های اروپا و آمریکا به دفاع از مردم مظلوم فلسطین قیام کردند، بیان کرد: امروز جنبش دانشجویی پرچم دفاع از مظلوم را به دست گرفته و خیابان‌های آمریکا و اروپا پر از نسلی است که آماده قیام همه جانبه برای دفاع از مظلوم هستند.

انتهای پیام/511/